• दसैंको अर्थ राजनीतिक महत्व

    केही समयअघि आएको समाचार अनुसार यो वर्षको बडदसैँको उत्तम साइत असोज २१ गते बिहान ११ः ५१ मा रहेको छ । हुन पनि यो लेख लेख्दा दसैंको तेस्रो दिन अर्थात् नव दस्र्गामध्ये एक चन्द्र घण्टाको पूजा सुरु भएको छ । हुन त विगत लामो समयदेखि नै दसैँ चाड हिन्दु धर्मालम्बीहरुको मात्रै हो कि ? सम्पूणर् नेपालीहरुको ? अनि वास्तवमा दसैँ कस...

  • पाँच देशका पर्यटक आगमन तुलना र ४३ औं विश्व पर्यटन दिवस   

    हरेक वर्ष झैं गत सेप्टेम्बर २ का दिन ‘विश्व पर्यटन दिवस’ मनाईयो । यो वर्षको ‘विश्व पर्यटन दिवस’ ४३ औं हो । यसरी ग्रेगोरियन अर्थात् अंग्रेजी वर्षको हरेक २७ तारिखका दिन विश्व पर्यटन दिवस मनाउने गरिन्छ । स्मरणीय छ, सन् १९८० देखि विश्वभरि औपचारिक रुपमा ‘विश्व पर्यटन दिवस’ मनाउन थालिएको हो । यो वर्षको विश्व पर्यटन दिवसको ...

  • आँखाको नानीमा सधैँ नाचिरहन्छ : ईलाम (सस्मंरण)

    हातमा एकएक मुठो निगुरो बोकिरहेका एकजोडी बालिकाहरु मेची हाइवेका अकस्मात देखिँदा मलाई हल्का असहज उत्पन्न भइँरहेको थियो । त्यसबेला उनीहरु आफ्नो जिउँलाई दाउँमा राखेर सडकको बीचौंबीच भागमा उँभिरहेका देखिन्थे । र, मसिनो स्वरमा, “निगुरो किनि दिनुहोस न ?” भन्दै यात्रृहरुको ध्यानाकर्षण गरिरहेका थिए । ती बालिकाहरुको बिरमाईलो दृ...

  • पर्वतारोण गर्नुको रहस्य र विश्वका १४ अग्ला हिमाल

    हो, वास्तवमा हिमाल किन चढिन्छ ? हिमाल चढ्नुको रहस्य के छ ? समुन्द्रपारिका मानिसहरु किन हजारौं, लाखौं अमेरिकी डलर (लाखौं, करोडौं अमेरिकी डलर) खर्च गरेर नेपालका विभिन्न हिमाल चढ्न आई रहेका छन ? उनीहरु किन हिमालय क्षेत्रमा त्यसरी खर्च गरेर घुम्न आउँछन् ? निश्चय नै प्रश्न गर्न नसकिने होइन । यस विषयमा नेपालका नामुद भुगोल...

  • दसैंको अर्थ-राजनीतिक महत्व

    केही समयअघि आएको समाचारअनुसार यो वर्षको दसैँको टीकाको साइत असोज १९ गते बिहान ११ः५१ बजे रहेको छ । हिन्दु धर्मालम्बीहरुले वर्षेपिच्छे मनाउँदै आएको महान चाड अर्थात् विसं २०७९ को बडा दसैँ पनि संघारमै आउँदै छ । विगत लामो समयदेखि दसैँ चाड हिन्दु धर्मालम्बीहरुको मात्रै हो कि ? सम्पूणर् नेपालीहरुको ? अनि वास्तवमा दसैँ कसको ...

  • प्रणाली केन्द्रित पूर्वाधार बिना योजना बिज्ञान बन्न सक्दैन

    संखुवासभा:  वास्तवमा पछिल्लो समयमा नेपालको कृषि विकासमा केही गम्भिर र उत्साहजनक प्रयास र प्रगतीहरु भइरहेका छन् । यद्धपी साह्रै कम ध्यान पुगेको कृषि विकासको प्रमुख समस्या के हो भने आधा भन्दा बढी जनसंख्याको जिविकोपार्जन तथा आयको श्रोत रहेको कृषिको योगदानको समावेशीकरण नेपाल सरकारको बहिखातामा हुन सकिरहेको छैन । किसान उत...

  • खाडी युध्द जानु अगाडीको रात ! (संस्मरण)

    कुरो सन् १९९० को हो । म उमेरले ठेक्कै २५ टेकेको थिएँ । र, तिनताका पल्टन घरमा थिएँ । त्यहाँ छँदा मैले जानि वा नजानि लाठे भन्ने उपनाम पाएको थिएँ । त्यसबेला पल्टने भाषामा चुकचुकाउँदो बैंसालु जवान भएका जो कोहीलाई लाठे भन्न स्वाभाविकै ठानिन्थ्यो । त्यसबेला मेरो पल्टन हङकङमा थियो । पल्टन त्यहाँ हुँदा म यातायात बिभागको टुकड...

  • इमानको सतिसालः ‘इन्द्र होनीत्ती कुलुङ’

    माइती घर भन्ने पुरानो नेपाली सिनेमामा एउटा सम्वाद छ । जसमा नायिाका भन्छे, ‘मलाई चोला फेर्ने मन छ ।’ पातर्नी बनेकी पात्रले भन्छे ‘ए..., हो छोट्टी, तँलाई चोला फेर्ने मन छ... पख ।’ हो, हामीलाई लाग्छ, इन्द्र बूबूलाई यति चाँडै चोला फेर्ने मन थिएन कि ? किनभने, १८ भदौ को रातमा म उहाँलाई हेर्न (राती कुर्न) वीर अस्पताल गएको ...

  • भड्खालोमा ‘किरात प्रदेश’

    लगभग चार वर्षको अवधिमा पनि आप्mनो नाम जुराउन नसकी एक नम्बर प्रदेशको कार्यकाल सकिन आाँटेको छ । यसरी नाम जुराउन नसकेको एक नम्बर प्रदेशको नाम के जुराउने ? भन्ने सम्बन्धमा अन्तिम अवस्थामा जमेर बहस र छलफल भएको थियो । तर, दुःखको कुरो प्रदेश नम्बर एकले आप्mनो नाम नजुराईकनै सो बहस र छलफल मत्थर भएको छ । आउँदो मंसिरमा हुने आम ...

  • माछापुच्छ्रे हिमालः अब चढ्न दिऊँ ?

    हो, अभैm पनि नेपालमा धेरै हिमालहरु पर्वतारोहीहरुका लागि आरोहण गर्न नपाउने गरी निषेध गरिएका छन् । नेपपाल सरकारले त्यसरी पर्वतारोहीहरुका लागि आरोहण गर्न निषेध गरिएका हिमालहरु मध्ये एक हो, ‘–माछापुच्छ्रे्र हिमाल ।’ जुन हिमालको उचाई ६,९९३ मिटर रहेको छ । नेपालको वर्तमान भगौलिक विभाजनअनुसार गण्डकी प्रदेश कास्की जिल्लाको मा...