विचार

कहिलेकाही बहन्छ्न शब्दहरु । ठुला गाडीहरुको अबरोधलाई छिचाल्दै। कुनै दुई पाङ्ग्रेले सडकमा आफ्नो बाटो पहिल्याए जसरी ।मनका कुना काप्चाहरुबाट सफरमा निस्कन्छ्न शब्दहरु ।जिन्दगिका उन्नाइस बर्षहरु अभिव्यक्तिको सजिलो माध्यम खोज्दैमा काटेकाे छु।सायद मम्मि बाबा भनी ताेते बाेली फुटल्दै गर्दाको बाल्यकालको अस्पष्ठ उच्चारण देखि वालिक...

नेपाल मात्र होइन, विश्वभरिमै कोभिड–१९ महामारीमा महिलामाथिको हिंसा बढेको भन्दै संयुक्त राष्ट्रसंघले चासो र चिन्ता व्यक्त गरेको छ । राष्ट्रसंघअनुसार लकडाउनमा विश्वभर घरेलु हिंसा २० प्रतिशतसम्म वृद्धि भएको छ । लकडाउनले सामाजिक दूरी बढाए पनि पारिवारिक दूरी घटाएको छ । यो बीचमा कतिपयले परिवारसँग बिताउन सकिने समयको महत्त्व बु...

आम नगरिकको स्वास्थ्य उपचारमा सहज पहुँच तथा आर्थिक अभावकै कारणबाट स्वास्थ्य सेवा लिनबाट बन्चित हुनु नगरोस भन्ने उद्धेश्यले २०७३ असार १५ गतेबाट दर्ता प्रकृया शुरु भएको इलामको स्वास्थ्य बीमा ५ वर्ष पुरा गरेर छैठौं वर्षमा प्रवेश गरेको छ । पहिलो चरणमा कैलाली , बाग्लुङ्ख र इलाम जिल्लाबाट शुरु भएको स्वास्थ्य बीमा हाल काठमाडौं...

कोरोनाकै कारण देश–विदेश दुवैतिरबाट रोजगारी खोसिएका युवा जमातलाई कृषिमा आकर्षित गर्न सके राज्यको उत्पादन र उत्पादकत्व बढाउने तथा स्वदेशमै रोजगारी प्रदान गर्ने दुइटै लक्ष्य एकसाथ पूरा गर्न सकिने सुनौलो अवस्था सिर्जना भएको छ । नेपाली अर्थतन्त्रको भरपर्दो आधार कृषि क्षेत्रमा कोरोना महामारीका कारण चुनौती र अवसर उत्पन्न...

अहिलेसम्मको विश्वको अग्लो हिमाल सगरमाथा हो । संयोगले यो हिमाल नेपालमा रहेको छ । यो हिमालको नयाँ उचाइ आठहजार ८४८. ८६ मिटर मान्न थालिएको छ । सो निर्यण गत वर्ष नेपाल सरकार चीन सरकारले संयुक्त रुपमा गरेका हो । त्यसअघि सगरमाथाको उचाइ आठहजार ८४८ मिटर रहेको थियो । खासमा यो हिमालको आदि–अनादि कालदेखि रहँदै आएको असली र पूरानो ...

नेपाली समाजलाई नियालेर हर्ने हो भने सबैभन्दा भरपर्दो पेसा कृषिलाई मान्न सकिन्छ । धेरै नेपालीको जीवीकोपार्जनको बलियो आधार कृषि नै हो । कृषिनै समाजको सबैभन्दा पुरानो र भरपर्दो पेसा पनि हो । मानव सभ्यताको विकासक्रमसँगै परम्परागत रुपमा खेतीपातीको सुरुवात भएको पाइन्छ । जीवन निर्वाह तथा जीवन सञ्चालनको निम्ति कृषि नभई नहुन...

हरेक वर्षको नोभेम्बर २५ देखि डिसेम्बर १० सम्म विश्वभरि नै लैङ्गिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान मनाउने गरिन्छ। नेपालमा पनि हामीले “लैङ्गिक हिंसा अन्त्यको प्रतिबद्धताः व्यक्ति समाज र सबैको ऐक्यबद्धता” भन्ने नाराको साथ लैङ्गिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान मनाइरहेका छौँ। दिवस मनाइरहँदा महिला हिंसाको घटनाहरूमा कमी आएको ...

सन् २०१९ को डिसेम्बर अन्तिममा उत्तरी छिमेकी देश चीनको दक्षिण पूर्वी राज्य हुपेईको राजधानी वुहान सहरबाट पैmलिन सुरु भएको ‘नोभेल कोरोनाभाइरस’/‘कोभिड १९’ महामारी सुरुमा केही महिनामै हराउला वा ठीक होला अथवा भनौ आपैm हराएर जाला ! भन्ने केही भाईरल रोग विज्ञहरु र धेरै केही देशका राष्ट्र तथा सरकार प्रमुखहरुले अनुमान गरेका थि...

नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको अद्र्धवार्षिक प्रकाशन ‘सयपत्रि’ मातृभाषामाथि अनुसन्धान विशेष हुने गर्दछ । दश वर्ष अगाडिको सयपत्रिमा पदम राईको राई वान्तवा भाषाको पत्रकारितासम्बन्धि एक अनुसन्धनात्मक लेख प्रकाशित भएको थियो । जसमा जीतमान राई ‘सविन’द्वारा सम्पादित ‘सायाबुङ’को पनि चर्चा थियो । जीतमान राई ‘सविन’ नेपालको राई वान...

कोरोना भाइरसले कोभिड-१९  भन्ने रोग लगाउँछ । कोभिड-१९ को सबैभन्दा सामान्य लक्षणहरू ज्वरो आउने, सुक्खा खोकी लाग्ने, र थकाइ लाग्ने हो । सामान्यतया कमै देखिने लक्षणहरूमा पीडा हुने वा दुख्ने, घाँटी दुख्ने, पखाला लाग्ने, आँखा पोल्ने, टाउको दुख्ने, स्वाद वा गन्ध थाहा नहुने र छालामा दाग हुने वा हात वा खुट्टाका औंलाको रङ्ग उड...