प्राविधिक समिति र राजनैतिक दलद्वारा छुट्टाछुट्टै खाका प्रस्ताव
इलाम : इलाममा १० वटा स्थानीय तह पुर्नसंरचना गर्ने विषयले औपचारिक प्रवेश पाएको छ ।
बुधबार स्थानीय विकास अधिकारी मदन कोईरालाको संयोजकत्वमा रहेको स्थानीय तह पुर्नसंरचना प्राविधिक सहयोग समितिले राजनैतिक दल र सञ्चारकर्मीसँग गरेको छलफलमा १० स्थानीय तहको प्रस्ताव औपचारिक रुपमा आएको छ ।
छलफलमा प्राविधिक सहयोग समिति र विभिन्न ४ राजनैतिक दलले आआफ्नो खाका प्रस्तावका रुपमा पेश गरेका छन् । नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र, राप्रपा नेपाल र राप्रपाले छुट्टाछुट्टै खाका छलफलका लागि प्रस्तुत गरेका थिए ।
प्राविधिक सहयोग समितिको प्रस्तावमा तीन नगरपालिका र सात गाउँपालिका बनाउने प्रस्ताव छ । समितिले इलाम नगरपालिका, सूर्योदय नगरपालिका र देउमाई नगरपालिकाको प्रस्ताव गरेको छ । त्यस्तै फाल्गुनन्द गाउँपालिका, माङसेबुङ गाउँपालिका, माई गाउँपालिका, फाकफोक/गजुरमुखी गाउँपालिका, सन्दकपुर गाउँपालिका, जोगमाई/सिद्धपोखरी गाउँपालिका र पाथीभरा गाउँ पालिका प्रस्ताव गरेको छ ।
समितिले साविकको चुलाचुली गाविस, बाँझोको वडा नम्बर २ र साकफाराको १ र २ लाई मिलाएर फाल्गुनन्द गाउँपालिका प्रस्ताव गरेको छ । २१ हजार दुई सय ३२ जनसंख्या रहेको सो गाउँपालिकाको केन्द्र चुलाचुलीको पेल्टीमारी/शिखरकटेरी प्रस्ताव गरेको छ ।
बाँझोको वडा नम्बर २ बाहेकका सबै वडा, साकफाराको १ र २ बाहेक सबै वडा, महमाईको १ देखि ४ सम्म र इभाङ गाविस मिलाएर माङ्सेबुङ गाउँपालिका प्रस्ताव गरेको छ । धार्मिक स्थल माङ्सेबुङलाई केन्द्र प्रस्ताव गरिएको सो गाउँपालिकामा १७ हजार नौ सय ८६ जनसंख्या रहेको छ । त्यस्तै दानाबारी, महमाई ५ देखि ९, चिसापानी ४ र ६ बाहेकका वडा र लक्ष्मीपूरको २ र ५ माई गाउँपालिकाको प्रस्ताव गरेको छ । यसको केन्द्र दानाबारीको सितली बजार प्रस्ताव गरेको छ । यसको जनसंख्या २९ हजार पाँच सय २५ रहेको छ ।
फाकफोक, आमचोक, फुएतप्पा, लुम्दे र गजुरमुखीलाई मिलाएर फाकफोक वा गजुरमुखी गाउँपालिका प्रस्ताव गरेको छ । १९ हजार दुई सय ६४ जनसंख्या रहने यसको केन्द्र साविकको आमचोक गाविस प्रस्ताव गरेको छ ।
देउमाइ नगरपालिका, जितपूर, सिद्धिथुम्का, साङरुम्वाका वडा नं. ७, ८ र ९, शान्तिडाँडाका वडाहरु ५ देखि ९ सम्म, चमैता र एकतप्पा गाविस मिलाएर मंगलबारे वजार केन्द्र रहने गरी देउमाई नगरपालिका प्रस्ताव गरेको छ । सो नगरपालिकाको जनसंख्या ३६ हजार पाँच सय ६४ रहेको छ ।
इलाम नगरपालिका, गोदकका वडा नम्बर १ देखि ५ सम्म, सोयकका सबै चिसापानीका ४, ६ र ७ वडा, साङरुम्वाका १ देखि ६ सम्म, शान्तिडाँडाका १ देखि ४, बरबोटे, सुम्वेक, साँखेजुङ गाविस मिलाएर इलाम नगरपालिका र यसको केन्द्र इलाम बजारलाई प्रस्ताव गरेको छ । जनसंख्या ४५ हजार नौ सय ९४ छ । नयाँबजार, जोगमाई, नामसालिङ, प्याङ र सोयाङ गाविस मिलाएर जोगमाई/सिद्धपोखरी गाउँपालिकाको प्रस्ताव गरेको छ । २१ ह्जार पाँच सय ६१ जनसंख्या रहेको यसको केन्द्र नयाँबजारमा रहने प्रस्ताव गरिएको छ ।
साविकको सूर्योदय नगरपालिका, गोदकका वडा नं. ६ देखि ९, गोर्खे, समालबुङ, श्रीअन्तु, पशुपतिनगर र लक्ष्मीपुरका २ बाहेकका वडाहरु मिलाएर सूर्योदय नगरपालिका यसको केन्द्र फिक्कल बजारमा रहने गरि प्रस्ताव गरेको छ । यसको जनसंख्या ५६ हजार तीन सय ९६ छ । त्यस्तै पुवामझुवा, माईमझुवा, माईपोखरी, सुलुबुङ, माबु, जमुना गाविस मिलाएर सन्दकपुर गाउँपालिका प्रस्ताव गरेको छ । २० हजार छ सय ७७ जनसंख्या रहेको सो केन्द्रको प्रस्ताव सुलुबुङको देउराली बजार प्रस्ताव गरिएको छ ।
राजनैतिक दलहरुको प्रस्ताव प्राविधिक समितिका भन्दा केही मात्र फरक छ । कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, राप्रपा नेपाल र राप्रपाको प्रस्ताव अधिकाशं समितिको प्रस्तावसँग मेल खाएपनि केही फरक छन् । एमालेले भने आयोगले तोकेको आठ वटामा नै सहमति भएको भन्दै नयाँ खाका ल्याएन । उसले सो प्रस्ताव पहिले नै प्राविधिक सहयोग समितिमा पेश गरिसकेको छ । सबै प्रस्तावमाथि बिहीबार बस्ने अर्को बैठकमा वृहत छलफल गरी अन्तिम प्रस्तावको रुपमा खाका तयार गर्ने निर्णय भएको छ ।
प्राविधिक सहयोग समिति र राजनैतिक दलको प्रस्तावमा स्वायत्त क्षेत्र र संरक्षित क्षेत्रको भने कुनै प्रस्ताव आएको छैन । स्थानीय तह पुर्नसंरचना प्रविधिक सहयोग समितिको कार्यशर्त तथा कार्यविधिको ३.२.४ मा स्वायत्त क्षेत्र र संरक्षित क्षेत्र निर्धारणका आधारहरु तोकेको छ । कार्यविधिअनुसार अतिअल्पसंख्यकहरुको बसोबासको क्षेत्रलाई संरक्षित क्षेत्र बनाउन सकिन्छ । त्यस्तै एक जाति/समुदाय वा भाषा, संस्कृति भएको समुदायको सघन उपस्थिती रहेको क्षेत्र समेटी स्वायत्त क्षेत्र बनाउन सकिन्छ । यसअघिको आठ प्रस्तावमा स्वायत्त र संरक्षित क्षेत्र प्रस्ताव नगरिएको भन्दै किरात याक्थुङ चुम्लुङले प्रस्तावसहित कार्यान्वयनका लागि मागपत्र प्राविधिक समितिसमक्ष पेश गरेको थियो ।
प्राविधिक सहयोग समितिले आयोगमा सिफारिस गर्नुअघि यसअघि प्रस्तावित आठ र १० दुवै प्रस्ताव उपर स्थानीयको प्रस्तावित केन्द्रमा गएर राय सुझाव लिनेछ । समितिले यसै साता विभिन्न आठ स्थानमा गएर स्थानीय राजनैतिक दल र सरोकारवालाहरुसँग छलफलको आयोजना गर्ने जनाएको छ । सो छलफलमा प्राविधिक सहयोग समितिको आठ र राजनैतिक दलहरुको सहमतिको १० स्थानीय तहको प्रस्तावित रुपका बारेमा राय, सुझाव लिइनेछ । छलफलबाट आएको सुझावका आधारमा आवश्यक परिमार्जन गरी अन्तिम रुप दिने संयोजक कोइरालाले जानकारी दिए ।
