विचार

केही इतिहासकारले गोरखालीहरूले युद्ध नलडी नै लिम्बुवानको भूभाग हात पारेको उल्लेख गरेका छन्। तर‚ विभिन्न दस्तावेजहरूले गोरखा र लिम्बुवानबीच विभिन्न समयमा युद्ध भई सन्धि‚ सम्झौता भएको देखाउँछन्। केही इतिहासकारका पुस्तक पढ्दा पृथ्वीनारायण शाहको राज्य विस्तार अभियानमा गोरखालीहरूले युद्ध नलडीकनै लिम्बुवान हात पारेका थिए भ...

हुनत नेपालको सन्दर्भमा समावेशीकरणको कुरो गर्नु पर्दा विसं २०६२-०६३ को दोस्रो जनआन्दोलनपछि आएको राजनीतिक परिवतृनपछि नेपालको प्रायः सबै ठाउँ (निजामती कर्मचारी, राजनीतिक दल, संसद आदि) मा क्रमैसँग केही न केही समावेशीकरण लागू हुँदै गएको देखिन्छ । विसं २०६२-०६३ को दोस्रो जनआन्दोलनपछि नेपालमा आएको राजनीतिक परिवर्तन लगभग १८ ...

लगभग तीन वर्षअघि जति वेला नेपालको छिमेकी देश चीनबाट सामान्य भाईरसका रुपमा पैmलन सुरु भएको भाईरल रोग नोभेलकोरोना भाईरस (कोभिड-१९) ले विस्तारै व्शिवव्यापी महामारीको रुप लिएर पैmलियो, त्यसले विश्व अर्थतन्त्रलाई विस्तारै ‘डाँवाडोल स्थिति’मा पुर्उला भन्ने मै हुँ भन्ने ठूला देशका कुनै पनि सरकार प्रमुख तथा राष्ट्र प्रमुखहले...

हालै सम्पन्न भएको चौथो कार्यकालको राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा ओली बाजेको ‘ढोक्सा’मा नेम्बाङ थरका लिम्बु (सुवास नेम्बाङ) बाजे परेका छन् । किनबि, सो निर्वाचनमा हार्ने पक्का जस्तै भएपछि मात्रै नेकपा ्एमालेका घागडान नेता ईश्वर पोखरेलदेखि लिएर ठीकैका नेता तथा कमै नाम सुनिएका ‘आर्य-खस’ समूहका छोटे नेताहरु ‘तैँ चुप मै चुप’ भएका...

प्रभावकारी, दिगो र गुणस्तरीय सेवा जनताको अपेक्षा हो । संघीय शासन प्रणाली अन्तर्गत सार्वजनिक सेवाहरुको प्रवाहका सम्बन्धमा सरकारका विभिन्न तहहरुको जिम्मेवारी संविधानतः किटान गरिेएको छ । संविधानमा खानेपानी तथा सरसफाइ सुविधालाई जनताका आधारभूत अधिकारका रुपमा प्रत्याभूत गरिएको छ । स्थानीय स्वायत्त शासन ऐन, २०५५ को प्रावधान...

र्खाले रोपेको तिमी फुल्दो हाँगा तिमी आफ्नै घरमा आफैं बास नमाग - भूपाल राई ‘पहिचान र अधिकार खोलानालाले मागेको थिएन; आदिम कालदेखि बसोबास गर्ने, खोलानालालाई संरक्षण गर्नेहरूले पहिचान मागेका थिए; संघीयता मागेका थिए; समानता मागेका थिए; समान हैसियत मागेका थिए ।’ कोशीजस्ता नदीनालाको संरक्षण गर्दै आएका व्यक्ति र समुदायले...

केही समयअघि नेपालखबर अनलाइन न्युज पोर्टलले तापमान वृद्घि सम्बन्धी विदेशी अनुसन्धान संस्थालाई उद्घृत गर्दै छापेको समाचारअनुसार गत वर्ष (सन् २०२२ मा) मा मानव समुदायहरुले जलवायु, मौसम परिवर्तन, तापमानको बढोत्तरी, वायु प्रदुषण, ओजोन तह विनास आदिबारे अध्ययन, अनुसन्धान गर्न सुरु गरेदेखि यता सबैभन्दा बढी तातो वर्षका रुपमा र...

नेपालमा हरेक दश-दश वर्षमा जनगणना गरिँदैन आएको छ । पहिलो जनगणना वि.सं. १९६८ भएको थियो । जनगणनाले दिगो विकास, सामाजिक, आर्थिक, जनसांख्यक सूचकहरुका लागि सूचना प्रबाह गर्दछ । जनगणनामा प्रत्येक घरधुरीमा बसोबास गरिरहेका सबै व्यक्तिहरुका नाम, थर, जात/जाति भाषा, धर्म, उमेर, शिक्षा, वैवाहिक स्थिति, जन्म, मृत्यू, पेशा, व्यवसाय...

केही समयअघि प्रदेश नम्बर १ का वर्तमान मुख्यमन्त्री माननीय हिक्मतकुकमार कार्की ज्युले १ नम्बर प्रदेशको नाम पहिचान झल्किने गरी नामांकरण हुने भनी सार्वजनिक रुपमा बोल्नु भएको छ । सो कुरो झापाको दमकमा आयोजित एक कार्यक्रममा बताउनु भएको हो । तर, कस्तो खालको पहिचान झल्किने गरी प्रदेश नम्बर १ को नामांकरण हुने हो ? सम्बन्धमा च...

हुनत राज्यले पनि आप्mना नागरिकका लागि व्यवहारमा खासै केही नगरे तापनि नेपालको संविधान-२०७२ को भाग-३ को मौलिक हक र कर्तव्य अन्तर्गत धारा १६ देखि धारा ४६ सम्म अनेकौं हकहरु संविधानमै व्यवस्था गरिएको छ । संविधानमा व्यवस्था गरिएका ३३ वटा धारामा नागरिकका अनेक खाले हकहरुको व्यवस्था गरिउको छ ती मध्ये केही यस्ता छन् । १, सम्मा...