काठमाडौं । पूर्व सूचनाका आधारमा समयमै मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानतर्फ सारिँदा मेलम्ची बजारका सयौं मानिसहरूको ज्यान जोगिएको छ ।मेलम्चीमा आएको बाढीले हेलम्बुदेखि मेलम्ची बजारसम्म क्षति पुर्याएको छ ।तर, मेलम्ची बजारतर्फ मानवीय क्षति शून्य भएको मेलम्ची नगरपालिकाका प्रमुख डम्बरबहादुर अर्यालले बताए ।
समयमै सूचना पाउँदा सयौं मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानतर्फ सार्न सकेका कारण क्षति हुन नपाएको उनले बताए । बाढीले हेलम्बुदेखि मेलम्ची बजार तलसम्मका बस्ती सोहोर्दै लगेको छ ।
मेलम्ची बजारमा बाढी पस्नु अघि नै पाँचपोखरी गाउँपालिकाका अध्यक्षले आफूलाई फोन गरेर जानकारी दिएको मेलम्ची नगर प्रमुख अर्यालले बताए ।
‘समयमै मानिसहरूलाई सुरक्षित स्थानमा सारियो, नमान्नेहरूका लागि प्रहरी समेत परिचालन गरियो’, नगरप्रमुख अर्यालले भने । भौतिक क्षति मेलम्ची नगरपालिका बढी भएको उनले बताएका छन् ।
सिन्धुपाल्चोकको हेलम्बु र मेलम्ची क्षेत्रमा आएको भीषण बाढीले एकको मृत्यु भएको छ भने करिब सात जना बेपत्ता भएका छन् । बाढीले करोडौंको भौतिक क्षति पुर्याएको छ भने दजर्नाैं मानिस घरबार विहीन भएका छन् ।
भारी वर्षाका कारण आएको बाढीमा पानी र ढुंगामाटो भन्दा बढी हिलोको मात्रा देखिन्छ । हेलम्बु क्षेत्रमा पहिरो खसेर मेलम्ची खोला थुनिएपछि अचानक बाढी आएको हो । सो बाढीले हेलम्बुदेखि मेलम्ची बजारभन्दा तलसम्म मानवीय र भौतिक क्षति गरेको छ ।
बाढीमा हिलोको मात्रा अत्यधिक हुनुमा बलम्बु क्षेत्रमा भएको पहिलो एक कारण हुन सक्ने सिन्धुपाल्चोकका प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सिडिओ) अरुण पोखरेलले बताए । बाढीले पहिरोबाट माटो बगाएर ल्याउँदा हिलो बढेको उनको भनाइ छ ।
त्यस्तै अहिले वर्षा रोकिदा समेत पानीको सतह नघटेको उनले बताएका छन् । पानीको सतह नघट्नुको कारण, ‘बाढीले ससाना हिमतालहरू पनि बगाएर ल्याएको हो कि भन्ने आशङ्का हामीले गरेका छौ’, उनले भने ।
०७२ को भूकम्पका बेला नै मेलम्ची माथिल्लो क्षेत्रको जमिन चर्किएको र अहिले भारी वर्षा हुँदा बाढीले चर्किएको क्षेत्रको माटोसहित बगाएर ल्याएको हुनसक्ने भूगर्भ विभागका भूगर्भविद् नारायण बास्कोटाको भनाइ छ । तर, अहिले हिमताल विस्फोट भएर बाढी बढेको भन्न नसकिने उनले बताएका छन् ।
सिन्धुपाल्चोक क्षेत्रको माटोको स्वरूप कमजोर किसिमको रहेको अर्का भूगर्भविद् शिवकुमार बास्कोटा बताउँछन् । खास गरी यो क्षेत्रको धेरै जसो ठाउँमा बलौटे किसिमको माटो रहेको र यसलाई पानीले सहजै बगाएर लैजाने भूगर्भविद् बास्कोटाले बताए ।
विकास निर्माणका कार्यहरू, घर भवन, रोड तथा ट्र्याक मार्गहरूको अव्यवस्थाका कारणले पनि यो सङ्कटापन्न अवस्था सिर्जना गरेको भूर्गभविद्हरुको भनाइ छ ।
कहाँ भएको छ क्षति ?
मेलम्ची बजारसम्म आइपुग्दा मेलम्ची, यांग्री र लार्के तीन खोला मिसिएर इन्द्रावती नदी ठुलो भइसक्छ । मेलम्ची खोला चाहि हेलम्बु क्षेत्रबाट बगेर मेलम्ची बजार आइपुग्दा यांग्री र लार्के खोला मिसिएर बनेको इन्द्रावती नदीमा मिसिन्छ ।
सिन्धुपाल्चोकका सिडिओ पोखरेलले मेलम्ची बजारभन्दा तल भौतिक क्षति बढी भएको बताएका छन् । त्यस्तै मेलम्ची बजार भन्दा माथि हेलम्बु क्षेत्रसम्म मानवीय क्षति बढी भएको छ ।
हेलम्बुतर्फ बाढी बढेको सूचना पाएपछि मानिसहरू सुरक्षित स्थानतर्फ सर्न पाउँदा मेलम्ची बजारतिर मानवीय क्षति बढी हुन पाएन ।
इन्द्रावती नदी क्षेत्र (बरुवा भोताङ)तिर भने कुनै क्षति नभएको सिडिओ पोखरेलले बताए ।
