इलाम खानेपानीमा प्रश्नै प्रश्न ! नयाँ बुलन्द २ पुष २०८०, सोमबार २१:२० 133 Shares इलाम : इलाम बजारमा सञ्चालित साना सहरी खानेपानी आयोजनाको उपभोक्ता समिति गैर जिम्मेवार बन्दा निर्माणको काममा लापरबाही बनेको छ । ५७ करोड, ९५ लाख, ७ हजार ४ सय ४७ रुपैयाँमा ठेक्का लागेको आयोजनाको मुहान कुलो घुराएजस्तो छ भने पाइप लाई मापदण्डमा ल्याइएको छैन । इलाम बजारमा २४ घण्टै पानी वितरण गर्ने भनी आयोजना सुरु भए पनि आयोजनाबाट आएको खानेपानी २४ घण्टामा दुई घण्टा मात्रै आउने गरेको छ । इलाममा दीर्घकालीन रूपमा खानेपानी समस्या समाधान गर्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको खानेपानी आयोजनामा जिम्मेवार व्यक्तिकै कारण खानेपानी आयोजनाको काम गुणस्तरीय हुन नसकेको पाइएको छ । उपभोक्ता समिति निर्माण कम्पनी रमण कन्स्ट्रक्सन प्रालि सँग मूक दर्शक बन्दा इलामको खानेपानी आयोजनाको काम लापरबाही भएको भन्दै चौतर्फी आलोचना सुरु भएको छ । २४ घण्टै आउने भनेर थालिएको आयोजनाबाट पानी आउन थालेपनी खानेपानीमा समस्या समाधान नबन्दा आलोचना सुरु भएको थियो । आयोजना उपभोक्ता समितिको अध्यक्ष इलाम नगरपालिकाका वर्तमान प्रमुख केदार थापा नै भएको कारण आयोजना गुणस्तरीय रहने विश्वास लिएका इलाम नगरपालिकाका जनप्रतिनिधि आयोजनाको काम देखेपछि छक्क परेका छन् । खानेपानीको विषयमा आलोचना सुरु भएसँगै उपप्रमुखको नेत्रित्वमा अनुगमनमा गएको टोलीले आयोजनाको काम हेर्दा इलाममा खानेपानीको समस्या समाधान भन्दा पनि झन् समस्या आउने निष्कर्ष निकालेको छ । प्रतिनिधि र एसियाली विकास बैङ्क (एडिबी) का प्रतिनिधिले गुणस्तरीय नभएको सुधार्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ । २४ महिनामा सक्ने सम्झौतामा आयोजनाको काम सुरु भए पनि समयमा त आयोजना सम्पन्न भएन नै तर आयोजना सम्पन्न हुँदा पनि काम गुणस्तरीय नबन्दा खानेपानीको समस्या इलाम बजारका लागि दिर्घकालिन बनेको देखिन्छ । एसियाली विकास बैङ्क (एडिबी) को आर्थिक सहयोगमा ५७ करोड, ९५ लाख, ७ हजार ४ सय ४७ रुपैयाँमा खानेपानी आयोजनाको ठेक्का लागेको थियो । खानेपानी ल्याउनका लागि सुरुमा नै प्रति घरधुरी १५ हजार दुई सयका दरले रकम उठाइएको थियो । आयोजना सुरु हुँदा खानेपानी आयोजनाका लागि सन्दुकपुर गाउँपालिकामा रहेका तीन वटा र भाँडी खोलाबाट पानी ल्याइने र सदरमुकाममा प्रतिसेकेन्ड ४१ लिटर पानी आउने आयोजकले बताएको थियो । साना सहरीले सदरमुकामबाट करिब ३२ किलोमिटरको सन्दुकपुर गाउँपालिकाको गिताङ खोलाबाट प्रतिसेकेन्ड १६ लिटर, राते र मेवा खोलाबाट १०–१० तथा सुम्बेकको भाँडी खोलाबाट पाँच लिटर मिसाएर सदरमुकाममा पानी आपूर्ति गर्ने गरी आयोजना सुरु भएको थियो । खानेपानी समस्या समाधानका लागि आयोजना सुरु हुनु अगावै स्थानीयसँग पैसा उठाएको भए पनि उपभोक्ता समितिको लापरबाहीले आयोजनाको काम अस्तव्यस्त बनेको छ । हजारै जनताले दैनिक प्रयोग गर्ने खानेपानीको मुहान खेतमा सिँचाई गर्न प्रयोग गरिने कुलोको मुहान घुराएझैँ बनेको छ भने आयोजनाको मेन लाइृन तीन मिटर पुर्नुपर्नेमा डोरी टाँगे झैँ बाहिरै विच्छ्याइएको छ । आयोजनाको मेन लाइृनको पाइप जडान भएको ठाउँबाट खानेपानी लिक हुँदा मेन लाइृनको आसपासको बस्तीमा जोखिम निम्तिएको छ भने आयोजनाको मेन लाइृन बाटाको भित्तामा लापरबाही तरिका बाट ल्याइएको छ । सन्दकपुर गाउँपालिका वडा नं. २ का वडाध्यक्ष सनम राईले सम्झौता अनुसार काम नभएको कारण यहाँको बस्ती जोखिममा रहेको भन्दै यो समस्या तत्काल समाधान गर्नुपर्ने बताएका छन् । आयोजना सञ्चालन हुँदै गर्दा कम्तिमा एक मिटर पुर्नुपर्ने गरी इलाम नगरपालिका सँग सम्झौता भए पनि आयोजनाबाट पानी सञ्चालन हुँदा सम्म सम्झौता अनुसारको काम नभएको भन्दै यो पानी कतै विस्फोट भएको खण्डमा ठुलो क्षति पुग्ने बताए । उनले कि सम्झौता अनुसार काम हुनु पर्छ हैन भने भोलिका दिनमा हुने समस्या को जिम्मा नगरपालिकाले लिनुपर्ने भन्दै भौतिक क्षति को जिम्मा नगरपालिकाले लिए पनि मानवीय क्षति मुख्य चुनौती बनेको उनको भनाई छ । उक्त आ असर पर्ने ६० परिवारको अहिले देखिनै निन्द्रा हराएको भन्दै यो आयोजना स्टीमेट अनुसार काम नभए गाउँपालिकाबाट निर्णय गरेरै अघि बढ्ने बताए । उनले सन्दकपुर गाउँपालीकामा आउने वार्षिक २० लाख रुपैयाँको मुख हेराइले गाउँ नै ठुलो जोखिममा रहेको भन्दै यसलाई तत्काल समाधान नभए यसरी लाइन लैजान नदिने सङ्केत गरेका छन् । इलाम नगरपालिका ७ का वडाध्यक्ष नरेश श्रेष्ठले यो आयोजनालाई स्टीमेट अनुसार नै काम गर्न लगाउने र आयोजनाको काम सम्झौता अनुसार नभए निर्माण कम्पनीले पाउन बाँकी रहेको रकम र धरौटी रकम रोक्ने बताएका छन् । नगर प्रवक्ता नूतन देव दुलालले खानेपानीको आयोजना समग्र रूपमा चित्त बुझ्दो नभएको बताएका छन् भने वडा नं. आठका वडाध्यक्ष दलमान तामाङले खानेपानी आयोजनाको काम लापरबाही रहेको भन्दै नगर कार्यपालिकामा यो समस्या समाधानका लागि व्यापक आवाज उठाउने बताएका छन् ।